انتخاب برای مقاومت به قارچ pytium ultimum در گلرنگ تحت شرایط مزرعه

خسارات ناشی از عوامل بیماریزا یکی از موانع اصلی کشت و تولید گلرنگ به شمار می رود. مطالعه اخیر به منظور بررسی نحوه واکنش ژنوتیپ های گلرنگ در برابر اثرات حاصل از pythium ultimum طی سال های 1388 و 1389 در شرایط مزرعه انجام شد. این تحقیق شامل دو بخش ارزیابی والدین و انتخاب (سال 1388) و ارزیابی نتاج انتخاب شده (سال 1389) بود. آزمایش اول در سال 1388 به صورت طرح پایه بلوک کامل تصادفی در 8 تکرار با 6 ژنوتیپ شامل بذور انتخاب شده (بذور بوته های مقاوم) و انتخاب نشده (بذور کشت شده در خاک استریل) بود. آزمایش دوم در سال 1389 در 3 مرحله (3 محیط) انجام شد. این محیط ها به ترتیب دو محیط آلوده به بیمارگر (محیط های 1 و 2) و محیط استریل (محیط 3) بودند. کشت در خاک آلوده در دو مرحله اسفند 1388 (محیط 1) و اردیبهشت 1389 (محیط 2) انجام شد. به منظور آلوده سازی خاک از سوسپانسیون بیمارگر با غلظت 105 زئوسپور در میلی لیتر استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که بوته میری ناشی از p. ultimum باعث کاهش سرعت سبز شدن بذور گردید. دو نسل انتخاب موجب شد تا درصد سبز شدن ژنوتیپ زرقان از 25/29 به 75/40، سیریان از 37 به 46 و 34074 از 66/41 به 25/64 افزایش یابد. در مورد سایر ژنوتیپ ها انتخاب تأثیری بر بهبود مقاومت نداشت. اگرچه مقادیر توارث پذیری برای شاخص حساسیت چندان زیاد نبودند که بتوان روش انتخاب را به عنوان بهترین روش اصلاح برای مقاومت گلرنگ به بیمارگر p. ultimum پیشنهاد نمود ولی با توجه به تاثیر دو نسل انتخاب بر افزایش درصد سبز شدن و کاهش حساسیت به بیماری، انتخاب روش موثری در بهبود مقاومت به این بیماری در برخی از ژنوتیپ ها می باشد. در مورد سایر ژنوتیپ ها روش هایی که اثرات غیرافزایشی ژن ها را به نحوه موثری استفاده می کنند نظیر تولید واریته های هیبرید قابل توصیه است. واژه های کلیدی: سبز شدن، ژنوتیپ، افزایشی، بذر، سوسپانسیون